Tổ máy phát điện là thiết bị quan trọng trong hệ thống cung cấp điện hiện đại, được sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực công nghiệp, xây dựng, viễn thông,... đảm nhiệm nhiệm vụ cung cấp điện năng quan trọng. Tuy nhiên, trong quá trình vận hành thực tế, tổ máy phát điện đôi khi gặp tình trạng đột ngột ngừng hoạt động. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tiến độ sản xuất mà còn có thể gây hư hỏng thiết bị và các vấn đề khác. Để đảm bảo tổ máy phát điện hoạt động ổn định, việc hiểu và kiểm tra các nguyên nhân tiềm tàng dẫn đến tình trạng này là vô cùng quan trọng.
Bài viết này sẽ phân tích chi tiết một số tình huống thường gặp và nguyên nhân có thể gây ra sự cố, đồng thời đưa ra các biện pháp phòng ngừa tương ứng.
1. Vấn đề cung cấp nhiên liệu
Nhiên liệu là yếu tố cốt lõi để tổ máy phát điện hoạt động bình thường. Việc cung cấp nhiên liệu không ổn định hoặc bị gián đoạn là nguyên nhân phổ biến gây ngừng hoạt động. Các biểu hiện thường gặp bao gồm:
- Thiếu nhiên liệu: Nhiên liệu không đủ khiến động cơ không thể duy trì cung cấp năng lượng liên tục, dẫn đến ngừng hoạt động.
- Chất lượng nhiên liệu kém: Nhiên liệu bị ô nhiễm hoặc chất lượng thấp có thể làm tắc hệ thống nhiên liệu, ảnh hưởng đến quá trình vận hành của động cơ.
Biện pháp phòng ngừa:
Thường xuyên kiểm tra hệ thống cung cấp nhiên liệu, đảm bảo nhiên liệu đủ và đạt tiêu chuẩn chất lượng; định kỳ vệ sinh bộ lọc nhiên liệu.
2. Hệ thống làm mát bị lỗi
Hệ thống làm mát giúp loại bỏ nhiệt lượng sinh ra trong quá trình động cơ hoạt động, giữ động cơ ở nhiệt độ thích hợp. Nếu hệ thống làm mát gặp sự cố, động cơ có thể quá nhiệt, kích hoạt cơ chế bảo vệ và tự động ngừng hoạt động.
- Rò rỉ dung dịch làm mát: Khi dung dịch làm mát bị rò rỉ, hiệu quả làm mát giảm, nhiệt độ động cơ tăng cao.
- Tắc nghẽn hệ thống làm mát: Các bộ phận như bơm nước hoặc tản nhiệt bị tắc nghẽn làm nhiệt lượng không được giải phóng kịp thời.
Biện pháp phòng ngừa:
Kiểm tra định kỳ đường ống và bơm nước, đảm bảo dung dịch làm mát đủ lượng và thay thế khi cần thiết.
3. Vấn đề hệ thống điện
Hệ thống điện gặp sự cố cũng là nguyên nhân quan trọng khiến tổ máy phát điện đột ngột dừng hoạt động. Các lỗi thường gặp gồm:
- Hư hỏng ắc quy: Ắc quy không đủ điện có thể không cung cấp đủ năng lượng để khởi động tổ máy.
- Ngắn mạch hoặc quá tải: Các sự cố ngắn mạch hoặc quá tải trong mạch điện có thể khiến hệ thống điện không hoạt động, dẫn đến ngừng máy.
Biện pháp phòng ngừa:
Kiểm tra định kỳ hệ thống điện, đặc biệt là ắc quy và kết nối dây cáp, đảm bảo không bị lỏng lẻo hay hư hỏng.
4. Hệ thống bôi trơn bị lỗi
Hệ thống bôi trơn giữ vai trò cung cấp dầu nhờn cho các bộ phận chuyển động, giảm ma sát và hao mòn. Khi hệ thống này gặp sự cố, động cơ có thể bị hư hỏng nghiêm trọng.
- Thiếu hoặc chất lượng dầu nhờn kém: Thiếu dầu hoặc dầu nhờn bị biến chất sẽ gây ma sát lớn, tăng mức độ mài mòn các bộ phận.
- Hỏng bơm dầu: Khi bơm dầu không hoạt động, dầu nhờn không thể lưu thông, làm động cơ bị quá nhiệt.
Biện pháp phòng ngừa:
Kiểm tra và thay thế dầu nhờn định kỳ, đảm bảo bơm dầu và toàn bộ hệ thống bôi trơn hoạt động bình thường.
5. Sự cố cơ học
Sự cố cơ học có thể xảy ra ở bất kỳ bộ phận nào của tổ máy phát điện, bao gồm động cơ, máy phát và động cơ điện. Khi các bộ phận này bị hỏng hoặc gặp trục trặc, tổ máy có thể không hoạt động bình thường hoặc ngừng đột ngột.
- Hư hỏng động cơ: Các bộ phận quan trọng như xi lanh, piston, trục khuỷu bị hỏng khiến động cơ không thể cung cấp năng lượng.
- Hư hỏng máy phát: Hỏng rotor hoặc stator của máy phát làm thiết bị không thể tạo điện năng.
Biện pháp phòng ngừa:
Thực hiện kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ các bộ phận cơ khí, đặc biệt là những bộ phận chịu tải lớn.
6. Kích hoạt cơ chế bảo vệ quá tải
Hệ thống bảo vệ quá tải sẽ tự động ngừng hoạt động tổ máy khi tải vượt quá ngưỡng cho phép. Đây là biện pháp bảo vệ tổ máy khỏi nguy cơ hư hỏng.
- Hoạt động quá tải: Khi tải vượt mức thiết kế, tổ máy sẽ bị quá tải và ngừng hoạt động.
- Khởi động/dừng máy quá thường xuyên: Hoạt động này gây dao động tải, dễ dẫn đến ngừng máy.
Biện pháp phòng ngừa:
Lập kế hoạch tải hợp lý, tránh tình trạng quá tải kéo dài hoặc khởi động/dừng máy quá thường xuyên.
7. Lỗi hệ thống điều khiển tự động
Tổ máy phát điện hiện đại thường tích hợp hệ thống điều khiển tự động để giám sát và điều chỉnh trạng thái hoạt động. Khi hệ thống này gặp trục trặc, tổ máy có thể ngừng hoạt động.
- Lỗi cảm biến: Cảm biến hỏng khiến hệ thống không thể giám sát chính xác trạng thái của tổ máy.
- Lỗi chương trình điều khiển: Phần mềm hoặc phần cứng gặp lỗi có thể gây ra các thao tác sai, dẫn đến ngừng hoạt động.
Biện pháp phòng ngừa:
Kiểm tra và bảo trì hệ thống điều khiển tự động thường xuyên, đảm bảo cảm biến và bộ điều khiển hoạt động chính xác.
Tóm lại, tình trạng tổ máy phát điện đột ngột dừng hoạt động thường là kết quả của nhiều yếu tố kết hợp, bao gồm các vấn đề về nhiên liệu, làm mát, bôi trơn, cơ học và hệ thống điện. Việc bảo dưỡng và kiểm tra định kỳ là rất quan trọng để đảm bảo tổ máy phát điện hoạt động ổn định trong thời gian dài. Nếu tình trạng ngừng máy xảy ra thường xuyên, hãy liên hệ với chuyên gia kỹ thuật để chẩn đoán và sửa chữa kịp thời, đảm bảo thiết bị hoạt động an toàn và ổn định.
